During the construction period of 28 years, enormous amounts of money, work and trust were invested in D-0 ARK Underground. In the context of todays political, military and economic situation, the primary value of the bunker has been downgraded. Although it no longer serves as a useful war command nor as a trustworthy atomic shelter, till now, the Ministry of Defence of Bosnia and Herzegovina covered the high maintenance costs.
In 2011, art entered the bunker, again attracting financial investments, work and trust, but now underlined by new ideals. It is intended to reanimate the value of the military facility as historic cultural heritage and accumulate new value through cultural events and a growing collection of artworks. But the question to pose is - to whom this new value will serve?
Vahida Ramujkić and Dejan Dosljak used technique of Documentary Embroidery to depict complex institutional and informal panorama surrounding the bunker. All information was collected through conversations with local actors of Konjic municipality: representatives of local institutions, tourist agencies, NGO-s, antifascist union, soldiers, workers, journalists, citizens, etc.
- - - - -
Malo zvaničnih podataka danas postoji o istorijskom kontekstu u kome se gradi ovaj podzemni objekat, pa tako njegovi inicijali ARK odgovaraju i prvobitnoj nameni njegove izgradnje (od 1952.) u sklopu fabrike namenske industrije Igman "Alatnica-Remont-Kalionica", a zatim i naknadnoj promeni njegove namene povezane sa klimom zaoštravanja Hladnog rata (pčetkom '70ih) u "Alternativnu Ratnu Komandu", koja bi smeštala rukovodstvo bivše Jugoslavije u slučaju napada na zemlju.
U svakom slučaju objekat je, kaže se, koštao jako puno para u momentu svoje izgradnje, oko 4,6 milijarde američkih dolara, koje su se u to vreme izdvajale od plata građana tadašnje domovine a njegovo prisustvo prolazilo je apsolutno neprimećeno za širu javnost kao i onu užu, tj. lokalno stanovništvo Konjica, sve do raspada bivše države i njenog ustrojstva koje je iz ovog objekta trebalo da se brani.
Pošto su u novoj državničkoj konstelaciji BiH nakon poslednjeg rata granice Hladnog rata izmeštene, ovaj objekat u koji se sada našao u nadležnosti Oružanih snaga BiH, radi priključenja Severno Atlantskoj Alijansi NATO-a deklarisan je neperspektivnim i trebalo ga je prebaciti sa svim svojim ne zanemarljivim troškovima održavanja (21 kompleksnog sistema klimatizacije, industrijske struje, itd) ne tako platežnom civilnom sektoru. Privremeni kompromis našao se početkom ove godine kada je čitav teren zajedno sa skladištima prebačen na petogodišnje korišćenje fabrici Igman koja poslednjih godina doživljava procvat zahvaljujući uzastopnom proširivanju tržišta za produkte vojne industrije.
Međutim svoju novu etapu ARK doživljava ulaskom savremene umetnosti - Bijenalnom manifestacijom koja se ove godine uz pomoć raznovrsnih fondova partnerskih zemalja i drugih insotranih i stranih donatora po treći put održava u ovim instalacijama. Bijenale ne samo da je otvorilo vrata ovog istorijskog spomenika za javnost već i učestvuje u generisanju novih vrednosti kako simboličke tako i one izrazive u novcu jer se tu uz angažovanje brojnih umetnika akumulira kolekcija umetničkih radova koji korespondiraju zatečenom stanju ovog istorijskog zdanja.
Vojnici koji se još uvek staraju o održavanju ovog objekta a koji su ujedno i njegovi najblji poznavaoci svedoče o raznovrsnosti poseta koje je ovaj objekat privukao od otvaranja Bijenala: tu su bili brojni svetski državnici, političari, ambasadori, verski poglavari, umetnici, glumci, reditelji, itd. a uz to objekat se našao i na listi brojnih turističkih destinacija.
Međutim sam ulazak u ARK ni u ovoj novoj fazi aperture nije baš previše jednostavan. Dok je bio u nadležnosti vojske specijalna dozvola za ulazak trebala se tražiti od samog Ministra, a bila je posredovana uglavnom od strane Turističke zajednice, a sada u novoj situaciji smešten u središte industrijskih postrojenja Igmana potrebno je uputiti se agencijama koje posebnu dozvolu za ulaz dobijaju od samog Direktora fabrike.
Ovu komplikovanu institucionalno administrativnu panoramu u kojoj se odvija Bijenale savremene umetnosti pokušali smo kroz razgovore sa brojnim lokalcima Konjica da rasvetlimo i objasnimo sebi i drugima, sve zarad toga da bi zauzeli stav o tome kakvu ulogu umetnost danas ima i može imati u odnosu na društvo i pitanja od opšte društvene važnosti.
Najbitnije podatke belezili smo u tehnici veza, rezultat ovih istrazivanja I razgovora bice velika tapiserija koja ce 23eg aprila od 12h građanima Konjica biti predstavljena u kafeu Ćibo na glavnoj trznici. |